مقایسه چهارعصاره گیر شیمیایی برای برآورد پتاسیم قابل استفاده درخاکهای شالیزاری شمال ایران

از51 مزرعه شالیزاری در شمال ایران که بطور تصادفی انتخاب شدند.نمونه های مرکب از عمق25-0 سانتیمتری خاک در دو سال متوالی(سال اول 25نمونه،سال دوم26نمونه)برداشت گردید.مزارع انتخابی از توزیع مناسبی در سراسر منطقه برخوردار بود.بعضی از خصوصیات عمومی خاکها از قبیل SP,Ph درصد کربنات کلسیم معادل وCEC اندازه گیری شد.بعلاوه ،روشهای استات آمونیوم یک نرمال(دوروش)،نیترات منیزیم5/0 مولار،اسید سولفوریک سرد(دوروش)واسیدنیتریک جوشان برای اندازه گیری پتاسیم خاک مورد استفاده قرار گرفت. بررسی جذب پتاسیم توسط برنج با استفاده از دورقم پرمحصول آمل3وخزر در شرایط گلخانه در دوسال متوالی انجام گرفت. رقم های آمل3وخزر به ترتیب بر روی خاکهای نمونه گیری شده در سالهای اول و دوم کشت گردیده ودر طول فصل رشدرقم آمل3با آب مقطر ورقم خزر با آب مقطر حاوی 3میلی گرم پتاسیم در لیتر آبیاری شدند. متوسط پتاسیم قابل استخراج با استات آمونیوم،نیترات منیزیم،اسیدسولفوریک واسید نیتریک به ترتیب 4/133 ، 6/114 ، 6/152 و 5/304 میلی گرم در کیلوگرم خاک بدست امد.انحراف معیار این داده ها نسبتاً زیاد بود که نشان میدهد این خاکها از لحاظ آزادسازی پتاسیم تفاوت زیادی با هم دارند. در این بررسی،در هر دو سال پتاسیم قابل استخراج با استات آمونیم،نیترات منیزیم وروش اصلاح شده اسید سولفوریک دارای همبستگی غالباً قوی با پاسخ های گیاه(شامل وزن شلتوک،وزن اندام هوایی ومقدارکل پتاسیم جذب شده)بودند. در صورتیکه همبستگی های مشابه برای روش اسیدنیتریک اکثراً ضعیف بود.مقایسه این عصاره گیرها براساس دوعامل ضرایب همبستگی وسهولت وسرعت عصاره گیری نشان داد که قابلیت این عصاره گیرها برای برآورد پتاسیم قابل استفاده خاکها به ترتیب زیر کاهش می یابد:استات آمونیوم یک نرمال>نیترات منیزیم 5/0مولار >روش اصلاح شده اسیدسولفوریک >اسیدنیتریک.اما درصورتیکه هزینه وسرعت تجزیه مدنظرباشد،روش اصلاح شده استات آمونیم یک نرمال ارجح می باشد،خصوصاً هنگامیکه لازم باشد،تعداد زیادی نمونه خاک در زمان کوتاه تجزیه گردد. سطح بحرانی پتاسیم برای عصاره گیر استات آمونیم به روشهای آماری وترسیمی کیت-نلسون به ترتیب 142و135 میلی گرم پتاسیم در کیلوگرم خاک وبرای روشهای استات آمونیم اصلاح شده ونیترات منیزیم به روش ترسیمی کیت-نلسون به ترتیب 127و122 میلی گرم پتاسیم در کیلوگرم خاک بدست امد.در این بررسی نشان داده شدکه اصلاح روش هانتر وپرت (روش اسید سولفوریک سرد)برای اثر کربناتهای خاک باعث بهبود قابل توجهی در همبستگی پتاسیم قابل استخراج با پاسخ های گیاه می گردد.